Mô hình "Công dân chuyên nghiệp"
Mô hình này được thành lập với mong muốn tạo động lực cho người sản xuất rau sạch. Trên thực tế có rất nhiều bà con khi làm nông cũng rất muốn sản xuất rau sạch nhưng thường thì năng suất không cao, thời gian cây lớn rất dài mà lại không có đầu ra. Dù có trồng rau sạch thì khi bán ra giá cũng quá cao nên rất kén người mua. Chính vì vậy, để đảm bảo kinh tế, họ mới phải phun thuốc và chất hoá học để có năng suất cao hơn.
Trong mô hình này, nhóm dự án sẽ đóng vai trò trung gian để kết nối giữa những người nông dân (cụ thể là ở xã Tu Tra, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng) và người có nhu cầu mua rau sạch ở Sài Gòn. Khi gầy dựng được một cộng đồng ý thức tiêu thụ rau sạch, đầu ra sẽ được đảm bảo, những người nông dân sẽ yên tâm sản xuất theo phương pháp sạch vì sẽ có được nguồn thu ổn định. Nhóm cũng đóng vai trò giám sát chất lượng nguồn rau, động viên và chia sẻ kiến thức để bà con sản xuất phương pháp sạch được hiệu quả cao về kinh tế.
Những khó khăn, thách thức
Đầu tiên chính là khó khăn trong khâu nhận rau từ đối tượng sản xuất, số lượng bà con trồng rau hiện nay còn rất ít, chỉ có 6 hộ gia đình trồng rau sạch và số lượng sản phẩm trồng ra cũng còn hạn chế vì đang phải chuyển đổi loại đất từ có phun thuốc thành đất không phun thuốc, vì thế có đôi lúc không đảm bảo được chất lượng để chuyển xuống Sài Gòn.
Ngoài ra, trong quá trình vận chuyển rau bằng xe khách, do nhiệt độ trong thùng xe rất nóng nên khi tới nơi, đa phần rau sẽ không còn tươi ngon như khi chuyển gần từ Củ Chi về Sài Gòn hay từ Đơn Dương lên Đà Lạt. Có những lúc rau chuyển xuống đã không sử dụng được, cố gắng lắm thì khi đến tay người tiêu dùng cũng không sử dụng được, có khi khách hàng mua về 10 phần nhưng chỉ dùng được 3 phần.
Hiện nay, kỹ thuật trồng trọt của bà con nông dân vẫn còn hạn chế và chưa được hoàn thiện, họ chưa biết cách trồng xen canh, luân canh để tốt hơn, hiện tại bà con chỉ đang làm theo tính chất tự phát là chính.
Mặt khác, khó khăn về đầu ra hiện nay của nhóm dự án chính là lượng khách hàng, do cũng chưa quảng cáo nhiều nên nhóm vẫn đang tận dụng những mối quan hệ trước. Ban Biên Tập đã có dịp trò chuyện cùng Song Yên - thành viên nhóm dự án "Công dân chuyên nghiệp", nhờ vậy mà được hiểu thêm về mục tiêu của dự án, nhóm mong muốn sẽ tìm thêm nhiều nguồn để cải thiện cuộc sống cho bà con nông dân và cả những người nông dân kiểu mới – là những nhân viên văn phòng làm nông. Trường hợp điển hình là một chị nhân viên văn phòng đang làm nông trên một mảnh đất ở Vĩnh Long, Nhóm dự án sẽ cung cấp giống rau và cũng mong sẽ thu hoạch được thêm những loại rau mới cho phong phú, vì ở vùng đồng bằng thì trồng những loại rau ăn lá sẽ ngon hơn và cũng vận chuyển dễ dàng hơn ở khu vực trên cao. Về hướng khắc phục kỹ thuật trồng, nhóm cũng hướg đến việc tìm đến các chuyên gia để đến hướng dẫn cho bà con.
"Về mức giá của rau sạch thì vẫn sẽ ở mức cân bằng như hiện tại, có chăng chỉ lên vài nghìn đồng. Trong nhiều hệ thống các cửa hàng rau sạch hiện nay thì mức giá của chúng em là mức giá gần như thấp nhất. Hiện nay website vẫn chưa đi vào hoạt động chính thức vì đang bổ sung phần nội dung, nhưng nhóm dự án vẫn hoạt động trên trang fanpage Facebook tên “Công dân chuyên nghiệp – Thực phẩm sạch” và có cập nhật giá cả chi tiết trên đấy. Có thể khách hàng sẽ có chút thắc mắc vì sao rau sạch lại rẻ vậy, nhưng vì tụi em đang hướng tới khách hàng ở tầng lớp thấp, có mức thu nhập không cao nên mức giá này sẽ phù hợp với họ hơn, tạo cho họ cơ hội tiếp xúc với sản phẩm sạch sẽ cao hơn và từ đó giúp họ được cảm nhận dễ dàng hơn về lợi ích của việc dùng rau sạch. Còn với những khách hàng có mức thu nhập cao hơn thì có thể họ sẽ lựa chọn những thương hiệu rau sạch nổi tiếng hơn vì hiện tại nếu so sánh về mặt thẩm mỹ thì rau của mình sẽ không tươi và đẹp như rau của họ.
Hiện tại giờ thì có hai ngày là ngày thứ Ba và ngày thứ Sáu là rau về. Có khi sơ chế phải bỏ đi một nửa, cũng tiếc lắm. Thật ra bà con cũng đã sơ chế rồi, nhưng cũng ở mức độ nào đấy thôi. Khi bà con sơ chế xong thì rau vẫn còn đẹp, nhưng trong quá trình vận chuyển chắc do nóng quá sâu chui ra nên mình lại phải lọc lại lần nữa. Có khi rau về mà bị hư gần hết thì cả nhóm nản lắm chả muốn làm gì. Phải ngồi nghỉ ngơi một lát rồi mới tiếp tục bắt tay vào làm (cười)." - Song Yên chia sẻ
Đây là một hành trình dài về nhận thức với nhiều khó khăn phía trước, khi người tiêu dùng hiểu được lợi ích của việc sử dụng rau sạch về lâu dài thì mọi người sẽ thoải mái hơn, có niềm tin vào người sản xuất cũng như người bán. Mong rằng nhóm dự án "Công dân chuyên nghiệp" sẽ vượt qua được những khó khăn và thử thách để ngày càng phát triển mô hình này, mang lại nhiều giá trị tốt đẹp hơn cho cộng đồng.